برگزاری کرسی نقد کتاب

کرسی نقد کتاب « مقتل جامع سیدالشهدا علیه السلام » برگزار شد

این کرسی نقد روز پنجم مردادماه سال 1395 باحضور حجت الاسلام محسن رنجبر به عنوان ارائه دهنده بحث و آیت الله یوسفی غروی و آقای محمد اسفندیاری در جایگاه ناقد، در محل سالن همایش پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار گردید

در آغاز این جلسه حجت الاسلام و المسلمین محمد غفوری دبیر علمی این جلسه به معرفی ارائه دهنده و ناقدان این جلسه پرداخته و توضیحات مختصری در مورد سوابق علمی ایشان ارائه دادند وسپس حجت الاسلام و المسلمین دکتر محسن رنجبر بحث را با معرفی کتاب « مقتل جامع سیدالشهدا » آغاز نمودند و اشاره داشتند که این کتاب دوجلدی دارای چهار بخش بوده و مراحل تالیف آن حدود دو سال به طول انجامیده است . پیشنهاد این کار حدود سال 1380 و در ابتدای کار گروه تاریخ موسسه امام خمینی (ره) ارائه شده است .

بخش های اول و دوم جلد اول این کتاب به مباحث مقدماتی اختصاص دارد و بخش سوم به جریانات آغاز حرکت امام حسین علیه السلام از مدینه تا کربلا می پردازد بخش چهارم نیز به مسائل مربوط به ورود کاروان به کربلا و واقعه عاشورا می پردازد . جلد دوم نیز به وقایع پس از حادثه عاشورا و حرکت کاروان بسوی کوفه و شام اختصاص دارد .

همچنین ایشان افزودند برای تالیف این کتاب از منابع موجود تا قرن هفتم هجری استفاده شده است . این اثر به نفی مقاتل دیگر نپرداخته و به صورت اثباتی عمل کرده است . این کتاب بانگاه جدید و با توجه به انگیزه ها و اهداف قیام و بیان دیدگاه های مختلف در این زمینه نگاشته شده است . در طی مراحل مختلف تالیف این کتاب از عقل جمعی و نظرات اساتید مختلف صاحبنظر در این زمینه استفاده شده که به اهمیت این کتاب می افزاید.

در ادامه جلسه آیت الله یوسفی غروی به نکاتی در مورد این کتاب اشاره کردند از جمله اینکه  ضرورتی بر نقل مشهورات نبوده است و با وجود اینکه کتاب در اصل تحقیقی است اما با این وجود در مواقع متعددی نیز مشهورات نقل شده است . آخرین مقتل تحقیقی حوزه نجف «مقتل مقرم» است و آخرین مقتل تحقیقی حوزه قم نیز همین کتاب «مقتل جامع سیدالشهدا» می باشد .

سپس آقای محمد اسفندیاری دیگر ناقد مدعو به این جلسه در مقام ناقد این کتاب به نکات ذیل اشاره داشتند:

 فصل اول این کتاب در حقیقت یک کتابشناسی امام حسین علیه السلام است که ضرورتی برای گنجاندن این بخش نبوده است و بهتر بود که این مباحث در قسمت پیشینه ، مطرح می گشت . فصل سوم از بخش اول کتاب نیز به بررسی سیر تاریخی عزاداری اختصاص دارد که به نظر من به مقتل ربطی ندارد چرا که در مقتل باید در مورد امام حسین علیه السلام سخن گفته شود نه پیرامون این شخصیت . به قول آقای زرین کوب اولین چیزی که باید نویسنده بداند این است که چه چیزی نباید بنویسد .

استاد اسفندیاری همچنین گفتند که باید به ریشه های سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی قیام امام حسین علیه السلام و نزاع بین بنی امیه و بنی هاشم توجه بیشتری می شد . ضمنآ در جلد دوم کتاب که به مسائل مربوط به اسارت پرداخته به نقش حضرت زینب کمتر توجه شده است در صورتیکه ایشان نقش اصلی را پس از واقعه عاشورا بر عهده داشته اند .

در مورد فصلی با عنوان پیامدهای تکوینی نیز باید گفت که این مسئله در منابع اهل سنت خیلی مورد بحث واقع شده است وما نباید اغوا شده و بدون بررسی آنها را ذکر کنیم . در بیان برخی از پیامدهای خارق العاده پس از شهادت امام حسین علیه السلام نیز باید با احتیاط بیشتری عمل میشد .

آقای اسفندیاری در پایان هم باید این نکته را متذکر شدند که در تاریخ نگاری نباید دچار مغالطه آرزو اندیشی شویم استاد اسفندیاری این مطلب را با اشاره به عدم ارتباط واقعه حره با قیام امام حسین علیه السلام عنوان نمودند و همچنین اشاره داشتند که نص تاریخی به ما نمی گوید که پیامدهایی نظیر تنفر مردم از بنی امیه ، رسوایی بنی امیه ،احیای روحیه شهادت طلبی و بیداری مردم در جهت مبارزه با ظلم اتفاق افتاده باشد .

پس از ذکر ایرادات و نکات مبهم کتاب توسط ناقدان، حجت الاسلام و المسلمین محسن رنجبردر پاسخ به انتقادات مطرح شده گفتند : فهرستی که از سیر تاریخی مقتل نگاری در ابتدای کتاب آورده شده است، شامل نگاشته های عاشورایی نیز می شود و این قسمت اگرچه مقتل نبوده ولی برای سهولت کار طلاب و مبلغان جوان در نظرگرفته شده است .

برخی از نکات اشاره شده توسط ناقدان محترم ، مدنظر گروه نیز بوده است اما بدلیل اینکه مخاطبان این کتاب عمدتآ نسل جوان هستند این مطالب به کتاب افزوده شده است . بحث پیامدها نیز به مبنای کار نویسنده مربوط می گردد که می خواهد کل جریانات را دربرگیرد و از همین روی کل حوادث خارق العاده را نیز می خواهد زیر سوال ببردالبته می پذیرم که قدری در مورد این قضیه افراط شده است . 

منبع:اختصاصی پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت علیهم السلام
كلمات كليدي : محسن رنجبر , مقتل جامع سیدالشهدا علیه السلام , کرسی نقد کتاب

تاریخ خبر: 1398/3/29 چهارشنبه
تعداد بازدید کل: 828 تعداد بازدید امروز: 1
 
امتیاز دهی
 
 

نسخه قابل چاپ

پربازدید‌ترین مطالب

مطالب مرتبط

پربازدید‌ترین مطالب

مطالب مرتبط
کرسی نقد کتاب «تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی» برگزار گردید
کرسی نقد کتاب «شهادت نامه امام حسین علیه السلام» برگزار شد
[Control]
تعداد بازديد اين صفحه: 829

آدرس: قم - میدان شهدا - خیابان معلم   پژوهشکده تاریخ و سبره اهل بیت (علیه السلام)
تلفن: 31156735- 025
31156926 - 025
ایمیل: history@isca.ac.ir

ایتا
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
خانه | بازگشت | حريم خصوصي كاربران |
Guest (PortalGuest)

پ‍ژوهشكده تاريخ و سيره اهل بيت عليه‌السلام-پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي
مجری سایت : شرکت سیگما