سلسله جلسات کرسی نقد

برگزاری جلسه دوم از سلسله جلسات کرسی نقد و معرفی کتب عاشورایی با عنوان « شهادت نامه امام حسین علیه السلام»

این جلسه با حضور حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمود طباطبائی بعنوان ارائه دهنده و آقای دکتر نعمت الله صفری بعنوان ناقد روز سه شنبه 6/7/95 در محل سالن همایش پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار گردید .

دومین جلسه از سلسله جلسات کرسی نقد و معرفی کتب عاشورایی با بحث و بررسی درمورد کتاب «شهادت نامه امام حسین علیه السلام» روز سه شنبه 6/7/95 در محل سالن همایش  پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار گردید .حجت الاسلام و المسلمین سید محمود طباطبائی بعنوان ارائه دهنده ، و آقای نعمت الله صفری بعنوان ناقد دراین جلسه حضور داشتند. همچنین دبیر این جلسه حجت الاسلام و المسلمین سیدقاسم رزاقی موسوی بودند.
در ابتدای جلسه حجت الاسلام و المسلمین رزاقی موسوی توضیحات مختصری در مورد کتاب شهادت نامه امام حسین علیه السلام داده و همچنین ارائه دهنده و ناقد این جلسه را به حضار معرفی و سوابق علمی آنها را ذکر نمودند. سپس استاد طباطبائی بحث خودشان را با اشاره به مسئله تحریفات قیام عاشورا آغازکرده و عنوان نمودند که تحریفات قیام عاشورا از دغدغه های همه محققان بوده است. ایشان در ادامه گفتند: طی یک پروسه طولانی و بایک جستجوی وسیع در کتاب ها و نرم افزارها و با کمک پژوهشگران یک مجموعه 14 جلدی (6600صفحه) درباره امام حسین(ع) مطلب جمع آوری شده است . عنوان این مجموعه دانشنامه امام حسین(ع) بوده و دارای ویژگی های خاصی نظیر متن عربی مستند و معرب همراه توضیح لغات مشکل و توضیح اعلام و ترجمه فارسی می باشد. در جای جای این کتاب برای تحلیل و نقد از بیان استفاده کرده ایم. خیلی از مشهورات رد شده و در مجموع به نظر من در دانشنامه کار بی نظیری انجام شده است.
برای تالیف این کتاب از منابع موجود تا قرن نهم استفاده شده است. البته همان ها را نیز درجه بندی کرده ایم. بخش قیام و شهادت حجم قابل توجهی از دانشنامه را به خود اختصاص می داد و چون این بخش پرکاربرد است، لذا این بخش بصورت جداگانه و در دوجلد که مجموعا حدود 1700 صفحه شد منتشر کردیم. ضمن اینکه گزیده آن هم بصورت تک جلدی موجود است که هم اکنون در این جلسه مورد نقد قرار می گیرد.
در ادامه این جلسه آقای دکتر صفری مطالب خودشان را با ذکر نقاط قوت آغاز کردند. از جمله اینکه موسسه دارالحدیث که در عرصه پژوهش سنتی است وارد نقد روشمند شده و برخی منابع تحریف ساز را معرفی کرده است و همچنین سعی کرده اند از منابع معتبر استفاده کنند. همچنین به جای نقد نویسنده، نقد کتاب کرده اند که که کار ارزشمندی می باشد. گزیده نویسی های خوب و قلم روان از دیگر محاسن این کتاب است.
ایشان در ادامه صحبت هایشان به نقاط ضعف این اثر پرداخته و عنوان نمودند که با توجه به اینکه اکثر مطالب در مورد قیام امام حسین علیه السلام است عنوان «شهادت نامه » عنوان مناسبی برای این کتاب نمی تواند باشد و بهتر بود از عناوینی نظیر «گزیده دانشنامه » استفاده می شد. همچنین درباره ملاک اعتبار، در منابع معتبر بحث نشده است. منابع معتبر دربرخی موارد قابل استناد نیستند. عنوان هویت تاریخی و سرشناسی نویسنده از جمله مولفه های منابع معتبر از نظر خودشان است ولی در تطبیق دچار مشکل می شویم. مثلا مصباح المتهجد هویت تاریخی ندارد و یا نویسنده الامامه و السیاسه منسوب بوده و مشخص نیست. اشتباهی هم که در این کتاب و کتاب مقتل جامع شده است این است که اعتبار را به زمان داده اند. یعنی گفته اند کتابهای تا تاریخ فلان معتبرند.
درمورد محتوای کتاب هم باید گفت که بخش قابل توجهی از کتاب، حاوی مطالب تاریخی می باشد اما کتاب دارای روشی نقلی می باشد و تحلیلی نیست. بیش از 861 مورد نقل قول مستقیم از منابع در این کتاب وجود دارد و این کار در حقیقت فیش برداری است نه یک کتاب متن محور. ضمن اینکه «بیان» هم در اینجا تعدادش کم بوده و نمی تواند جای تحلیل را بگیرد. در برخی موارد نیزاحساس می شود یک نظام کلامی بر ذهن نویسنده مستولی است مثلا درباره جناب مسلم یک حساسیت خاصی دیده می شود.
نکته دیگر دوگانگی در متن است وقتی مطلبی مورد پذیرش نیست سراغ سند می روند و زمانیکه مطلبی را قبول دارند به راحتی و با اندک سندی، آنرا ذکر می کنند. در برخی موارد نیز تناقضاتی دیده می شود مثل اینکه آب در شب عاشورا در کربلا بوده است یا نه؟ برخی استدلال به غسل اصحاب کرده اند وبرخی این را رد نموده اند. در صفحه 460 این کتاب آمده که در کربلا آب بوده ولی این آب آشامیدنی نبوده است. بلافاصله در همان صفحه حدیثی ذکر شده که امام حسین علیه السلام فرموده اند که برخیزید و آبی بنوشید که آخرین توشه‌اتان باشد.
همچنین در این کتاب برخی مطالب ذکر شده که جای تحلیل داشته ولی از کنار آن رد شده اند. همانند اصحاب که می توانست در مورد آنها گونه شناسی شود. بعضی مطالب نیز ذکر شده که ماورایی بوده و روایی می باشند که اسنادشان نیز از جانب بنی امیه می باشد. در جایی از کتاب، 42 صفحه متن دو زیارت آورده شده و سپس نقد ارائه می گردد. درحالی که نیازی به آوردن متن نبود. مطالبی هم درباره حضرت رقیه آورده و نظرشان این بوده که این مرقد برای حضرت رقیه نبوده وامام حسین علیه السلام دختری به نام رقیه نداشته اند.
پس از اتمام سخنان آقای دکتر صفری، استاد طباطبائی نژاد در پاسخ به انتقادات وارده گفتند: عنوان کتاب به خاطر نوع مخاطب آن است. اتفاقات ماورایی زیاد بوده و اخبار آنها درکتاب های مهمی آورده شده است. البته ماهم استبعاد آنرا قبول داریم ولی برخی موارد را از دهها نقل آورده ایم. در عین حال قصد سختگیری نیز نداشته‌ایم. ما می خواستیم از مرحله اخبار بی سند و ... وارد یک مرحله بالاتر و مستند تر شویم. مساله وجود آب در صحرای کربلا از مسائل پیچیده تاریخی است و آقای ری شهری نیز می خواستند زیاد به آن بحث ورود پیدا نکنند. خود بنده گزارش شستن لباس ها را قبول ندارم. در کل نیز ما مدعی حل مسئله وجود یا عدم وجود آب در کربلا نیستیم. درباره گم کردن راه توسط بلدها و همچنین ترور حضرت مسلم باید گفت که اینگونه مشهور شده است و همچنین در مورد مسئله استعفای جناب مسلم نیز ما استدلال نموده و ناسازگاری قرائن را نشان داده ایم. البته نظر من این است که اساسا اخبار طبری هم درباره مسلم و کوفه به اصطلاح جفت و جور نیست. درباره علم امام  و قضیه شهادت نیزآن قدر نقل وجود دارد که جزو مسلمات است که امام حسین علیه السلام از شهادتشان خبر داشته‌اند به همین دلیل وارد بحث علم امام نشده ایم. درباره اینکه کار ما متن محور یا فیش برداری بوده باید گفت که نام کار برای مامهم نیست البته در شهادت نامه متن فارسی در بالا آمده است.
درباره حضرت رقیه بهترین بیان در دانشنامه آمده است. اولین کتاب، لباب الانساب است که مربوط به قرن پنجم می باشد ودرآن نامی از حضرت رقیه به میان می آید، در حالی که در صفحه قبلش نام ام کلثوم را برده است.
در پایان این جلسه اساتید به سوالات حاضرین درجلسه پاسخ گفتند .
 
منبع:

تاریخ خبر: 1395/7/7 چهارشنبه
تعداد بازدید کل: 298 تعداد بازدید امروز: 1
 
امتیاز دهی
 
 

نسخه قابل چاپ

پربازدید‌ترین مطالب

مطالب مرتبط

پربازدید‌ترین مطالب

مطالب مرتبط
[Control]
تعداد بازديد اين صفحه: 299

آدرس: قم - میدان شهدا - خیابان معلم   پژوهشکده تاریخ و سبره اهل بیت (علیه السلام)
تلفن: 31156735- 025
31156926 - 025
ایمیل: history@isca.ac.ir

ایتا
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
خانه | بازگشت | حريم خصوصي كاربران |
Guest (PortalGuest)

پ‍ژوهشكده تاريخ و سيره اهل بيت عليه‌السلام-پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي
مجری سایت : شرکت سیگما