پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت-کرسی ترویجی «حج و حرمین شریفین در سفرنامه‌های مغرب اسلامی» ذیل همایش «مغرب اسلامی، حج و حرمین شریفین»

| AR

| FA

معرفی پژوهشکده

معرفی پژوهشکده
- درباره پژوهشکده
- پژوهشكده تاریخ و سیره اهل بیت(ع)جهت بررسی روشمند حوزه‌های مرتبط با تاریخ و سیره اهل‌بیت (ع) و بسترهای تأثیر‌گذار در آنها، در سال 1364 تأسیس و فعالیت‌های پژوهشی خود را آغاز کرد. تمرکز بر جوانب گوناگون تاریخ و سیره امامان و ساز و کارهای منطقی و اصولی دست‌یابی به حقایق تاریخی و هم‌چنین مطالعه و تحقیق درباره هویت تاریخی تشیع و نقش آن در فرهنگ و تمدن اسلامی به عنوان اساسی‌ترین رویکردهای پژوهشکده مد نظر قرار گرفت.
- معرفی تفصیلی
- مدیریت پژوهشکده
- ساختار سازمانی
- شورای پژوهشی

| گروه‌های علمی

| هیأت علمی

| آثار و محصولات

| طرح های پژوهشی

کرسی ترویجی «حج و حرمین شریفین در سفرنامه‌های مغرب اسلامی» ذیل همایش «مغرب اسلامی، حج و حرمین شریفین»

کرسی ترویجی «حج و حرمین شریفین در سفرنامه‌های مغرب اسلامی» برگزار شد
پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع) با همکاری پژوهشکده حج و زیارت کرسی علمی ترویجی «حج و حرمین شریفین در سفرنامه‌های مغرب اسلامی» را ذیل همایش «مغرب اسلامی، حج و حرمین شریفین» در روز دوشنبه ۱۱ اسفند ۱۳۹۹ ساعت ۱۰ الی ۱۲ صبح در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به صورت حضوری و مجازی برگزار کرد.
در این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حمیدرضا مطهری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و رئیس پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع) در این نشست به عنوان ارائه‌دهنده بحث، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حامد قرائتی به عنوان ناقد و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدناصر موسوی به عنوان دبیر علمی نشست حضور داشتند.
رئیس پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) در خصوص حج و حرمین شریفین در سفرنامه‌های مغرب اسلامی گفت: سفرنامه‌ها از مهم‌ترین منابع تاریخ اسلام به ویژه تاریخ اجتماعی و فرهنگی به شمار رفته و در مناطق غربی جهان اسلام از اهمیت مضاعفی برخوردار هستند. سفرنامه‌هایی که توسط ساکنان دانشمند آن مناطق نوشته شده و دربردارنده اطلاعات ارزشمندی از مناطق و مسیر آنان است. شهرت نام و آثارافرادی مانند ابن جبیر (540 – 614) ، ابن بطوطه، ابن رشید (657 -721)، تجیبی ( 670 – 730) و بلوی (713 -780) خود گویای این حقیقت است. این آثار از جهات متعدد دارای اهمیت بوده و در تحقیقات تاریخی از ارزش و اعتبار بالایی برخوردار هستند. سفرنامه‌ها اطلاعات ارزشمندی از وضعیت علمی و فرهنگی، مذهبی و سیاسی و اقتصادی مناطق مختلف در اختیار خواننده قرار می‌دهد. سفرنامه‌ها گاهی اطلاعات ریز و جزئی از مسائل مختلف ارائه می‌کنند که در منابع دیگر نمی‌توان یافت. بیان وضعیت آب و هوایی، شرایط جغرافیایی، وسایل سفر، اماکن، راه‌ها، دریا‌ها، کوه‌ها، مراکز علمی و زیارتگاه‌ها و اماکن مقدس از ویژگی‌های این آثار است. درباره سفرنامه نویسان مغرب اسلامی نیز زیارت خانه خدا و قبر مطهر پیامبر(ص) از مهم‌ترین انگیزه‌های نگارش سفرنامه‌ها بوده که در بسیاری از آن‌ها نیز منعکس شده است. شاید از همین رو باشد که وضعیت شهرهای مذهبی و نیز آثار موجود در این شهرها به تصویر کشیده شده است. بلوی در این باره با اشاره به وجوب حج و سپاس از خداوند به خاطر آن و اینکه جزای حج مبرور بهشت است درباره نوشتار و اثر خود می‌گوید: «قَصَدتُ بِهِ ضَبط مواردِ الرِحلةِ الحجازیةِ و ذِکرِ مَعاهد الوجهة المَشرقیةِ؛ قصد کردم تا در این کتاب محل‌های ورود را در سفر حجاز ثبت و مؤسسات مقصد را در مناطق شرقی ذکر کنم» وی در پایان کتابش نیز ضمن اعتراف به نقصان اعمال خود خدا را به حق پیامبر (ص) و خاندانش می‌خواند و از او می‌خواهد تا حجش را بپذیرد. مهم‌ترین انگیزه ابن جبیر هم از سفر انجام فریضه حج بوده است. تجیبی هم به سفر حج خود اشاره کرده و حرکت خود برای حج را علت ملاقات نکردن برخی از دانشمندان قاهره بیان کرده و از ملاقات آنها بعد از بازگشت از حج خبر داده است.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های‌ سفرنامه‌ها که در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته را توجه به فرهنگ و نمادهای اسلامی دانست و در ادامه بیان داشت: توصیف و تبیین مکان‌های مقدس و مورد احترام مسلمانان به ویژه بقیع است. اهمیت این مهم زمانی بیشتر می‌شود که نشان می‌دهد کار‌هایی همانند ساختن بارگاه بر مزار بزرگان، برجسته کردن قبورآنان و زیارتشان در بقیع از دیرباز مرسوم بوده و آنچه که امروزه از جانب وهابیون به عنوان مظاهر شرک تلقی شده و دیگر مسلمانان را بدان‌ها مورد اذیت و آزار و اهانت قرار می‌دهند سال‌های متمادی توسط مسلمانان انجام می‌شده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حمیدرضا مطهری اشاره نمود: نگاه ویژه به خاندان پیامبر(ص) و تکریم و توسل به آنان و تبرک به اماکن منسوب به ایشان در سفرنامه‌ها به خوبی دیده می‌شود به گونه‌ای که نه تنها بقیع بلکه دیگر اماکن منسوب به اهل بیت(ع) نیز مورد توجه آنان واقع شده است. توصیف مکان‌های مقدس مورد احترام مسلمانان درمناطق مختلف از قاهره، دمشق، مشهد رأس الحسین (ع)، مرقد حضرت زینب (س) مرقد سیده نفیسه و دیگر منسوبان به اهل بیت(ع) در قاهره و از همه مهم‌تر مکه و اماکن متبرک آن مانند محل تولد پیامبر (ص) و حضرت زهرا (س) و امیرالمؤمنین (ع) و مدینه به ویژه بقیع و مقبره‌های متعدد آن، بیان حضور مردم در آنجا و تبرک و توسل جستن به آنها از نکاتی است که در این آثار مطرح شده و از اهمیت به سزایی برخوردار است. انعکاس چنین اخباری در این منابع با توجه به مذهب آنان، برای پاسخگویی به شبهات امروز بسیار راهگشا خواهد بود.

منبع:

تاریخ خبر: 1399/12/11 دوشنبه

تعداد بازدید کل: 86 تعداد بازدید امروز: 1