دانشمندان اندلس مانند دیگر ساکنان این سرزمین به خاندان پیامبر(ص) به دیده احترام نگریسته و با چنین دیدگاهی اخبار آنان را منعکس کرده‌اند. البته میزان توجه به اهل بیت علیهم السلام و انعکاس اخبار مربوط به آنها و نیز نوع نگاه به آنان تابع شرایط سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، زمانی و مکانی بوده و عوامل فراوانی در نوع نگاه ساکنان اندلس و به ویژه دانشمندان آن خطه به اهل بیت(ع) نقش داشتند سلطه امویان بر آنجا و دشمنی آنان با علویان و جریان‌های منسوب به آنها و نیز گسترش مذهب مالکی، سرکوب اندیشه‌های متمایل به اهل بیت(ع)را به دنبال داشته و اجازه ظهور و بروز به آنان داه نمی‌شد. در چنین فضایی دانشمندان هم یا به دلیل هم فکری با جریان سیاسی، مذهبی حاکم و یا به خاطر ترس از آن توجه چندانی به نشر اندیشه‌ها و گرایش‌های هم سو با اهل بیت (ع) نداشتند. اما در لایه‌های پنهان افکار آنان و عموم جامعه تمایل به سوی خاندان پیامبر (ص) وجود داشت و هر گاه فرصت پیدا می‌کرد خود را نشان می‌داد چنان که پس از سقوط امویان و شکل گیری حکومت حمودیان علوی نسب به یکباره شاعران فراوانی به دربار آنان روی کرده و اشعاری سروده و تقدیم آنان کردند که نه تنها بیانگر دوستی و علاقه آنان به خاندان رسول خدا (ص) بود بلکه گاه تصریح در تشیع آنان داشت. دانشمندان و نویسندگان دیگر نیز اگر چه از دوران قبل دیدگاه احترام آمیزی نسبت به خاندان رسول خدا داشته و از آنان به نیکی یاد کرده‌اند اما پس از سقوط امویان این مهم نمود بیشتری داشته و در آثار مختلف تفسیری ، روایی ، فقهی و اصولی ، تاریخی ، عرفانی  و ادبی خود را نشان داده است . البته تفاوت‌هایی در نوع نگاه  گروه‌های مختلف دیده می‌شود. محدثان و مفسران و مورخان بیشتر تحت تأثیر جریان‌های سیاسی و مذهبی قرار داشتند و گزارش‌ها و روایات آنان درباره اهل بیت(ع) دارای رنگ و بو  و جهت گیری سیاسی و مذهبی بیشتری است در حالی که شاعران و عرفا و صوفیان کمتر تحت تأثیر چنین جریانی قرار داشتند و اظهار ارادت آنان به اهل بیت نسبت به دیگران بیشتر است این پژوهش ضمن اشاره به وضعیت سیاسی و مذهبی اندلس تلاش می‌کند تا میزان توجه و نوع نگاه اندیشمندان اندلس به خاندان پیامبر (ص) را با توجه به آثار آنان بررسی و تبیین نماید.

واژگان کلیدی: اهل بیت (ع)، دانشمندان اندلس، حمودیان، امویان اندلس ، مذهب مالکی