نشست علمی «واکاوی دیدگاه آنجلیکا نویورت درباره سیر تطور قرآن در فرآیند شکل گیری امت اسلامی» برگزار شد. این نشست با حضور حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید حامد علیزاده موسوی به عنوان سخنران، روز چهارشنبه بیستم دی ماه در سالن شهید سلیمانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.

دکتر علیزاده موسوی عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و مؤلف کتاب «رابطه قرآن و کتاب مقدس» از انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی که در در جشنواره کتاب سال جمهوری اسلامی و همچنین کتاب سال حوزه به عنوان اثر برگزیده انتخاب شده است، در آغاز بحث ضمن معرفی اجمالی «آنجلیکا نویورت»، پژوهشگر آلمانی در زمینه قرآن و سوابق پژوهشی او به رویکرد جدیدی که خانم نویورت در حوزه مطالعات قرآنی در پیش گرفت و به تفسیر قرآن با رویکرد بافت‌گرایانه ایشان بر مبنای کتاب مقدس اشاره کردند. نویورت در پژوهش های قرآنی خود، رهیافت «تحلیلی انتقادی» و نگاهی «زبان شناختی» داشته است. او تحقیقات خود را برپایه توجه به متون انجام داده است. هدف غایی مطالعات او شناخت نقش کتاب مقدس در شکل‌گیری امت اسلامی بوده است. به نظر نویورت قرآن در فضای معرفتی باستان متأخر شکل گرفته است و او تلاش دارد آن فضا را بشناسد.

ایشان در باب پیش فرض های نویورت گفتند شفاهیت و گفتاری بودن قرآن، برای نویورت مفروض بوده است. به اعتقاد نویورت، برای فهم قرآن باید تعاملات پیامبر (ص) با جامعه خودش را بشناسیم. به نظر او باید تاریخ گذاری قرآن و زمان نزول سور قرآنی را بدانیم. او سوره های قرآن را به صورت تفصیلی شرح داده و معرفی می کند.

نویورت تحقیقات مفصلی درباره سوره های مکی قرآن و تفاوت ظاهری و ماهوی آنها با سور مدنی انجام داده است. او سوره های مکی را به سه دسته تقسیم نموده است. سوره های اولیه، سوره های میانی و سوره های متأخر. گفتمان سوره های مکی اولیه  فردمحور بوده است. «تسلی دادن به مؤمنان» و «انذار» از شاخصه های آیات سوره های مکی است. به نظر نویورت، در دوره سوره های میانی و متأخر، چهار شاخصه اصلی دیده می شود: «خودسازی جامعه به عنوان قوم جدید خدا»، «نوآوری های مذهبی و آئینی»، «گفتمان ضد بت پرستی و ضد برخی سنت های پیروان ادیان دیگر» و «بهره گیری از ابزارهای موعظه ای جدید» به باور نویورت، مباحث سوره های مکی به تدریج از گفتمان فردی به سمت گفتمان جمعی حرکت کرده است. چون هدف نهایی آموزه های قرآنی، تشکیل امت اسلامی و جایگزینی آن با امت های پیروان پیامبران پیشین اعم از یهود و مسیح بوده است.

حجت الاسلام علیزاده موسوی افزودند: به نظر نویورت رویداد هجرت به مدینه به گونه ای بسیار مختصر در قرآن مطرح شده است. از مشخصات سور مکی، تفصیلی و طولانی بودن آنها است. اما در سوره های مدنی، سبک آئینی و مناسکی سور حذف شده اند. چرا که سوره های مدنی در حقیقت می خواهند صادرکننده بیانیه باشند. در این سوره ها بر خلاف سوره های مکی، بر احکام و قوانین اجتماعی تأکید شده است. به نظر نویورت، سوره های مدنی بازخوانی سوره های مکی هستند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در بخش دیگری از صحبت هایشان گفتند آنجلیکا نویورت در مجموع رویکرد همدلانه ای با مسلمانان دارد و یکی از دلائل این همدلی می تواند حضور چندساله او در بین مسلمانان ایران و سایر کشورهای مسلمان باشد. او حتی از منابع حدیثی مسلمانان برای تحقیقاتش بهره برداری می کند اما در عین حال به درستی، انتقاداتی نیز بر برخی تحلیل های او وارد شده است. به عقیده او قرآن یک متن پویا است که در یک سیر تاریخی نازل شده است و برای فهم قرآن لازم است سیر تاریخی قرآن را بدانیم.