کتاب «سیرۀ همسرداری امامان معصوم ع» تالیف یدالله مقدسی که به همّت گروه سیره اهل بیت علیهم السلام پژوهشکده تاریخ و سیره منتشر شده است، تلاشی است در جهت کشف ویژگی‌های رفتاری امامان ع در تعامل با همسر در گسترۀ زندگی و ارائه برخی اصول و شاخص‌ها از سیرۀ همسرداری ایشان به جامعه، تا بتوان از این راه، به شیوۀ درست همسرداری راه یافت. این پژوهش با این پرسش‌های اصلی و فرعی همراه است که همسرداری امامان ع، چه ویژگی‌هایی داشت؟ ازدواج آنان چگونه شکل‌گرفت؟ اصول ‌راهبردی همسرداری و شاخص‌های درون‌خانگی و برون‌خانگی تحکیم روابط همسری در سیرۀ امامان چیست؟ نقش اصول بر شاخص‌های یادشده، نقش اصول و شاخص‌های یادشده در ازدواج امامان ع، شیوۀ امامان در ادای حقوق همسران و وظایف همسرداری در دو محور حقوق و وظایف مالی و غیر مالی چگونه بوده؟ این تحقیق بر این فرضیه‌ ابتنا دارد که آنان تعامل با همسر را در مسیر تأمین هدف یکتاپرستی ‌دانسته و به تناسب وضعیت، بر اصول راهبردی مرتبط تكيه داشتند و روابط همسری را تحکیم می‌کردند.

مبنا و شيوۀ اين پژوهش در پذيرش و نقد گزارش‏ها، ميان رشته‏اى (تاریخی، رجالی فقهی) است؛ چون موضوع اين اثر، با دو گونه گزارش - منتسب به معصومان‏ ع و منتسب به ديگران – مواجه است و مى‏طلبد كه اين نقل‌ها از منظرهاى رجالى - فقهى و تاريخى به تناسب معیارهای مرتبط بررسى شوند؛ چراكه در بررسى گزارش‏هاى مربوط به معصومان ع نمى‏توان به هر روايت و نقلى بسنده كرد و هر سخنى را به آنان نسبت داد؛ بلكه در حد امكان بايد سخن را سنجيد و با مستندات قوى، آن را پذيرفت؛ حتى اگر نقل‏هاى تاريخى را بتوان در حد امكان، چنين بررسى كرد، خطاى یافته‌های برگرفته از آنها نيز كمتر خواهد بود؛ از این‌رو با واکاوی منابع، به روش وصفی و تحلیلیِ نمونه‌هایی از همسرداری آنان که کمتر مورد توجه نگارندگان پیشین و کنونی بوده، شناسایی و بررسی شده است.

این پژوهش در یک مقدمه و شش بخش و نتیجه نهایی سامان یافته است. بخش یکم که بررسی کلیات است دو فصل دارد مانند فصل «مباحثِ مبادی» و فصل «مباحثِ کلی و ضروری» از قبیل چشم‌انداز ازدواج در دورۀ امامان علیهم السلام.

بخش دوم که گونه‌شناسی همسران امامان علیهم السلام است در سه فصل «تبارشناسی همسران امامان متقدم»، «تبارشناسی همسران امامان متاخر» و «گرایش‌های فکری همسران» سامان یافته است. بخش سوم در پی بررسی «اصول راهبردی همسرداری و شاخص‌های تحکیم خانواده در سیره امامان( است و به سه مطلب اساسی در سه فصل «اصول راهبردی همسرداری»، «شاخص‌های درون‌خانگی تحکیم روابط همسری» و «شاخص‌های برون‌خانگی تحکیم روابط همسری» می‌پردازد. بخش چهارم که در پی بررسی شکل‌گیری ازدواج امامان( و نقش اصول و شاخص‌ها در آن است، به دو مطلب اساسی در دو فصل پرداخته است. فصل یکم درباره «آمادگی سنی، مالی و سایر ویژگی‌ها در ازدواج» و فصل دوم درباره «آداب و مراسم ازدواج و سیر تطور آنها». بخش پنجم که درباره سیرۀ امامان ع در ادای حقوق همسران و وظایف همسرداری است آن را در دو فصل «حقوق و وظایف غیر مالی» و «حقوق و وظایف مالی» سامان داده است. بخش ششم که مسأله جدایی دو همسر را بررسی می‌کند؛ دو مطلب را در دو فصل پی می‌گیرد، فصل نخست، «موضوع جدایی، اقسام طلاق و شروط آن» فصل دوم، «سیرۀ امامان در جدایی».